Mała notatka o Pieninach

Pieniny są pasmem górskim leżącym na terenie Karpat. Leżą na pograniczu południowej Polski i północnej Słowacji. Cały obszar ciągnie się przez 35 kilometrów, a szerokość sięga około 4 kilometrów. Oprócz podziału na Pieniny Polskie i Słowackie – którego to dokonuje się chyba niezwykle rzadko, mamy podział na trzy wyodrębnione regiony.

Pieniny Spiskie

Od zachodu Pieniny Spiskie w całości leżące na terenie Polski w gminie Łapsze Niżne. Rozciągają się od Doliny Białki aż do Przełomu Dunajca nad Niedzicą, tj. 14 kilometrowy odcinek o szerokości w granicach 3-4 kilometry. Jest to najniższa część Pienin, ale najwyższy szczyt – Żar – sięga aż 879m.n.p.m. Tylko niewielki fragment Pienin Spiskich, tzw. Zielone Skałki został włączony do Pienińskiego Parku Narodowego. Nie oznacza to jednak, że nie ma nic ciekawego do zaoferowania. Przyciąga tutaj bliskość Jeziora Czorsztyńskiego, liczne trasy rowerowe i przepiękny widok na Tatry! Historia regionu jest równie ciekawa. Miejscowi nazywają te góry Hombarkami, prawdopodobnie z języka niemieckiego, co nie odbiegałoby od reszty, gdyż w okolicy znajdziemy wiele nazw ge ograficznych niemieckiego pochodzenia – zapewne z okresu historii, kiedy to znajdowało się tutaj osadnictwo niemieckie. Obecna nazwa Pienin Spiskich jest ścieżynką, bo wprowadzono ją dopiero po II Wojnie Światowej i oczywiście nawiązuje do regionu historyczno-etnograficznego jakim jest Spisz (obszar polsko-słowacki, z czego zdecydowana większość znajduje się na terenie dzisiejszej Słowacji).

Pieniny Właściwe

Pieniny Małe

Najbardziej na wschód wysunięte są Pieniny Małe sięgające aż do Popradu, czyli na długość 14 kilometrów. Ciągną się wzdłuż granicy polsko-słowackiej i to tutaj – o ironio z nazwą Małe Pieniny – znajdziemy najwyższy szczyt całych Pienin, tj. 1050 metrową górę Wysoka lub inaczej Wysokie Skałki. Po słowackiej stronie natrafimy na logo i nazwę PIENAP, tj. skrót od Pienińskiego Parku Narodowego na terenie Słowacji, który obejmuje słowacką część Pienin Małych i wspomnianą wcześniej Grupę Golicy (która nie znajduje ostatecznie swojego miejsca: odrębna grupa/Pieniny Właściwe/Pieniny Małe). Ta część Pienin zdaje się być mniej uczęszczana, być może dlatego, że leży głównie w obrębie Słowacji i nie na terenie polskiego Pienińskiego Parku Narodowego – a szkoda, bo do zaoferowania ma wiele.

Pieniński Park Narodowy – PPN Polska

Był to pierwszy park narodowy w kraju, a obecnie przypomnę mamy ich 23. Utworzony 1 czerwca 1932 roku, zajmuje 23,46 kilometrów kwadratowych i chroni jeden z najcenniejszych obszarów przyrodniczych w Polsce.

W swych granicach obejmuje Masyw Trzech Koron, Pieninki ze znaną Sokolicą, Przełom Dunajca i Pieniny Czorsztyńskie (wszystkie ww. znajdują się w Pieninach Właściwych) oraz Zielone Skałki (z obszaru Pienin Spiskich). Zaraz za Tatrzańskim Parkiem Narodowym jest to najliczniej odwiedzany park w Polsce. Jednak przez niewielką powierzchnię posiada największe natężenie ruchu turystycznego w kraju. Co ciekawe, z tych niecałych 24 kilometrów kwadratowych tylko 53% powierzchni należy do Skarbu Państwa, a pozostałe 47% to własności prywatne, gdzie przedsiębiorcy prowadzą swoje działalności gospodarcze.

Pieniński Park Narodowy nie pobiera opłat za wstęp, więc ogromną cześć możemy zobaczyć całkowicie za darmo. Płatnych jest za to kilka atrakcji, więc tutaj należy przygotować gotówkę w odpowiednich kwotach (sezon 2021):

• wejście na szczyt Sokolicy oraz na galerię widokową w Masywie Trzech Koron. Tutaj opłaty pobiera się od 20 kwietnia do 31 października i wynoszą odpowiednio w miesiącach niskich IV,V,IX,X – 6zł normalny i 3zł ulgowy, a w miesiącach wysokich VI,VII,VIII – 8zł normalny i 4zł ulgowy. Bilet jest ważny tego samego dnia na obydwie atrakcje, więc jeśli zdecydujemy się na zobaczenie jednego dnia Sokolicy, a  drugiego Trzech Koron zapłacić będziemy musieli dwukrotnie. Warto dodać, że ostateczne godziny pracy nie są do końca znane, ale gwarantuję, że idąc na wschód lub zachód słońca nie ma już pobieranych opłat.

• szlak wodny na przełomie Dunajca to opłata 5zł (normalny) lub 3zł (ulgowy) i najczęściej doliczany jest już do kosztów spływu Dunajcem, tj. w okresie kwiecień – październik i uiszcza się ją na przystaniach flisackich. W okresie listopad – marzec opłaty nie ma, bo wiadomo – flisacy nie kursują. PS. Koszt takiego spływu, w zależności od miejsc startu i końca waha się miedzy 60zł-80zł jeśli chodzi o bilet normalny i około 40zł dla biletu ulgowego. W cenie zazwyczaj są też transporty busem i ww. opłata.

• zwiedzanie Zamku Czorsztyn to koszt 8zł dla dorosłego i 4zł w przypadku biletu ulgowego

• wystawa przyrodnicza w Dyrekcji PPN to zaledwie 2zł

Pieniński Park Narodowy posiada około 35 kilometrów szlaków –  i to pieszych, rowerowych, narciarskich, oraz ten wodny Dunajcem. Park można zwiedzać jedynie w porze dziennej, tj. od godziny przed wschodem słońca, do godziny po zachodzie słońca, co biorąc pod uwagę bliskość miast wypadowych daje idealny czas na wejście na wschód słońca lub powrót po jego zachodzie.  Na teren polskiego Pienińskiego Parku Narodowego nie można wprowadzać psów.

Pieninsky Národny Park – PIENAP Słowacja

Po stronie Słowackiej również znajduje się park narodowy, który ma nieco inne zasady niż te w Polsce, dlatego postanowiłam tutaj o nim wspomnieć. Teren parku narodowego na Słowacji obejmuje Pieniny Małe i zajmuje obecnie 3749,62 hektara. Przyjrzałam się regulaminowi tamtego parku, który już na początku zaznacza swoje cele jako: wszelka działalność związana z eksploracją przyrody, działalność sportowa, turystyczna i społeczna, w szczególności turystyka piesza, biwakowa, kempingowa, biwakowa, rowerowa wszelkiego rodzaju w tym skutery, jazda konna, niskie loty samolotem i latające obiekty sportowe, pływanie w ciekach i akwenach.

Bez zmian wejście na teren jest bezpłatne. Tutejszy park daje nieco więcej możliwości różnych form spędzania czasu, z racji dogodniejszych szlaków, ma więcej tras rowerowych, a dla właścicieli psiaków dobra wiadomość – na terenie Pienińskiego Parku Narodowego na Słowacji można prowadzić psa na smyczy.

Szlaki Piesze na terenie Polski i Słowacji

Parki oraz tereny całych Pienin oferują rozmaite szlaki piesze z wielu miasteczek wypadowych. Można wyposażyć się w mapę papierową lub korzystać z aplikacji – gdzie ja całym sercem rekomenduję mapę turystyczną. Na trasie mamy strzałki z kolorami szlaków oraz orientacyjną długością marszu, ale w żadnym miejscu nie spotkałam się z mapą na szlaku! Dlatego należy mieć ją ze sobą.

Nie będę opowiadała Wam o wszystkich szlakach, bo to możecie sprawdzić sami, ale pod kątem trekkingu wspomnę o kilku rzeczach:

• Niebieski szlak, który ciągnie się aż z Czorsztyna i przez Pieniny Spiskie prowadzi nas do Pienin Wysokich z głównymi atrakcjami, czyli Trzema Koronami i Sokolicą schodzi w dół nad Dunajec. Ważną informacja jest, że po zejściu z Sokolicy w stronę Schroniska Orlica czeka nas przeprawa promem kursująca tylko w okresie 15 kwietnia – 31 październikai jest płatna 4zł lub 2zł bilet ulgowy! My tak wtopiliśmy zimą, bo nie ogarnęliśmy że tam nie ma mostu!

• Wiele szlaków przeplata się między Polską, a Słowacją więc warto mieć na uwadze obecne restrykcje związane z covid-19. Nas co prawda nikt nie kontrolował, ale mieliśmy ze sobą potwierdzenie szczepienia, poza tym obecnie należy wypełnić wniosek – wszystkie aktualne informacje tutaj.

• Na teren Słowackiego parku narodowego można wejść z psem, ale tylko na smyczy. Po stronie polskiej na terenie PPN obowiązuje zakaz wprowadzania psów.

Szlaki narciarskie w Pieninach

Krótko i na temat – to wszystkie szlaki i polany dla turystyki pieszej. Z wyłączeniem szlaku niebieskiego od przeprawy promowej aż do Bajków Groń (3,8km przez Sokolicę i Czertezik).

 

Szlaki rowerowe na terenie parków i poza obszarem ochronnym

To piękna sprawa w Pieninach – takie trasy z przepięknymi widokami idealne na rower. W Polskim PPN: czerwony wzdłuż Dunajcu czyli tzw. Droga Pienińska oraz zielony z Krościenka w okolicę kapliczki św. Kingi.  Warto pamiętać, że na przykład niebieski szlak granią Małych Pienin nie leży już na terenie parku narodowego, więc i tutaj można spotkać wielu rowerzystów, którzy wjeżdżają na najwyższy szczyt Pienin i podziwiają cudowne widoki na Tatry czy Gorce! 

Atrakcje dookoła Pienin w Polsce na i Słowacji

Zamek Czorsztyn

Zamek w Niedzicy

            Trasy rowerowe Velo Czorsztyn Velo Dunacej czy Velo Małoposka

            Kościół św. Marcina w Grywałdzie

            Kościół św. Jana Chrziciela w Jaworkach

            Kościół św. Katarzyny w Sromowcach Niżnych

            Rezerwat Biała Woda w Jaworkach

            Rezerwat Wąwóz Homole w Jaworkach

Czerwony Klasztor

            Zabytki w Zamagurie

            Kościół św. Michała w Leśnicy

            Wieś Osturna

            Spiska Stara Wieś

 

Rzadko kiedy, jadąc w te okolice zajeżdżaliśmy w Pieniny, najczęściej bowiem

nasz wybór padał na Tatry – a to błąd! Bo i ile Tatry są piękne,

tak Pieniny mogą okazać się wyjątkowe i jednak dość spokojne

szczególnie poza utartym szlakiem ❤

Maja R.